روابط دختر و پسردر اسلام توصیه‌هایی برای ارتباط دختر و پسر بیان شده که رعایت کردن آنها موجب می‌شود جوانان از خطرهای روحی و معنوی در امان باشند. ۱ - مقدمهمسئله ارتباط دختر و پسر (صحبت کردن، دوستی‌های خیابانی، رابطه تلفنی و اینترنتی و...) از زوایای مختلفی قابل ارزیابی است که در آغاز این بحث، به دو نکته ی مهم آن اشاره می‌کنیم: نکته‌ی اول: ایام جوانی دوره‌ی شور احساسات، شوق جنسی و نشاط جسمی است. با بیدار شدن قوای مختلف جسمی، توجه به مسائل عاطفی و جذابیت‌های ظاهری جنس مخالف زیادتر می‌شود. این بلوغ طبیعی، در پیدایش دوستی‌ها و روابط دختر و پسر تاثیر به سزایی دارد. نکته دوم: همه ما معتقدیم که انسان موفق کسی است که اهداف مشخص در زندگی داشته باشد و برای رسیدن به آن برنامه‌ریزی نماید و راه مناسب را انتخاب کند. یک جوان نیز، باید سعی کند راهی را انتخاب نماید که او را به یک زندگی ایده‌آل و سرشار از آرامش، کمال و شادی برساند. انسان دارای نیازمندی‌های روحی و جسمی بسیاری است و برای رسیدن به تکامل و آرامش باید به هر دو بعد مادی و معنوی خود بپردازد؛ از طرفی دین اسلام دارای مجموعه قوانین کامل و جامعی است که به همه‌ی نیازمندی‌های انسان توجه نموده و در تعالیم خود، مصالح عمومی و سعادت دنیا و آخرت را مدّ نظر قرار داده است. بر این اساس، اسلام برای پاسداری از حریم پاک و جلوگیری از انحرافات، رعایت ضوابطی را در روابط دختر و پسر ضروری دانسته و آزادی مطلق و بدون حساب و دوستی‌ها و عشق بازی‌های مصطلح امروزی را ناپسند و مردود شمرده است. اسلام صحبت کردن زن و مرد را در مواردی ضروری و در جریان رسیدگی به کارهای روزمره‌ی زندگی حرام ندانسته است؛ اما برای پیش‌گیری از پیامدهای سوء احتمالی، آنان را از این‌گونه روابط بر حذر داشته است. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: (قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ اَبْصَارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَ لِکَ اَزْکَی لَهُمْ اِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌبِمَا یَصْنَعُونَ وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ اَبْصَارِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ اِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا) «به مؤمنان بگو چشم‌های خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گیرند و عفاف خود را حفظ کنند! این برای آنان پاکیزه‌تر است. خداوند از آنچه انجام می‌دهند آگاه است؛ و به زنان با ایمان بگو چشم‌های خود را (از نگاه هوس‌آلود) فروگیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را، جز آن مقدار که نمایان است، آشکار ننمایند.» در این آیه به صراحت دستور داده شده است که زن و مرد نامحرم به یکدیگر نگاه نکنند و از نگاه‌های هوس‌آلود پرهیز نمایند. به راستی، اگر به این آیه‌ی مبارکه عمل شود و دختر و پسر نامحرم از ابتدا به یکدیگر توجه ننمایند و به هم نگاه نکنند، آیا دوستی‌ها و عشق‌های خیابانی به وجود می‌آید؟ حضرت علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: نِعمَ صارف الشهوات غضّ الابصار؛ «چشم‌پوشی از نگاه، بهترین عامل بازداری از شهوت است.» هم‌چنین، خداوند در قرآن خطاب به زنان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: (فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا) «به گونه‌ای هوس‌انگیز سخن نگویید تا بیمار دلی در شما طمع نکند، و به گونه‌ای شایسته و معمولی سخن بگویید.» به راستی، آیا روابط میان دختران و پسران جوان، با آن میل و کشش جنسی که طبیعت سنّ جوانی است، از نگاه‌های آلوده و صحبت‌های هوس‌انگیز خالی و مبرّاست؟ آیا با در نظر گرفتن این کلام صریح الهی می‌توان حکم جواز این‌گونه روابط را صادر نمود؟ شاید عدّه‌ای مدّعی باشند که ارتباط مورد نظر ماست که از این مسائل به دور باشد! در پاسخ اینان باید گفت: اولاً تجربه و اعترافات زیاد مبتلایان خلاف این را ثابت کرده و ثانیاً اصرار و تاکیدهای فراوانی که امروزه بر این روابط می‌شود، شاهدی است بر این که انگیزه‌ی دیگری، هر چند غیر مستقیم و مخفی، در این کار موجود است؛ لذا ممکن است روابطی ایجاد شود که در ابتدا ظاهراً عاری از این گونه مسائل باشد، اما از آنجا که سن جوانی اوج کشش جنسی و عاطفی است؛ به تدریج و بر طبق طبیعت بشری، این روابط، آلوده به نگاه‌ها، صحبت‌ها و رفتاریهای هوس‌آلود می‌شود. علامه مجلسی در ضمن حدیثی نقل می‌کند: «کسی که به حرام دستش را به دست زنی برساند، چون به صحرای محشر در آید، دستش بسته باشد؛ و کسی که با زنان نامحرم، خوش طبعی، شوخی و مزاح کند، خداوند در عوض هر کلمه، هزار سال او را در محشر حبس می‌کند؛ و اگر زنی راضی شود که مردی به حرام او را در آغوش بگیرد، ببوسد یا به حرام با او ملاقات نماید و یا با او خوش‌طبعی و شوخی کند، بر آن نیز گناهی همانند آن مرد است.» [۴]
مجلسی، محمدباقر، عین الحیوة، ص۱۴۰.
حال، قضاوت بر عهده‌ی خواننده محترم است که تشخیص دهد «آیا دوستی‌های تلفنی، رفت و آمدها و روابط میان دختر و پسر مشمول این آیات و روایات می‌شود یا خیر؟» آیا باز هم می‌توان ادعا نمود که این روابط بدون اشکال است؟ ۲ - روابط دختر و پسر برای ازدواجنکتهی دیگر که وجود دارد این است که بعضی افراد این روابط را بدین صورت توجیه می‌کنند که «برای ازدواج، شناخت کامل لازم است و شناخت، بدون ارتباط ممکن نیست!» در پاسخ باید گفت: بدون تردید، دختر و پسر باید با دیدی باز و با شناختی کامل از استعدادها و خصوصیّات شخصی، شخصیتی اخلاقی و فرهنگ یکدیگر، زندگی مشترک را شروع نمایند، تا در فراز و نشیب‌های زندگی هم راز و هم دل یکدیگر باشند؛ امّا شناختی کامل و دقیق است که با عقل و خرد و ارزیابی صحیح طرفین به دست آمده باشد؛ لذا باید سعی کنیم از پیش‌داوری و قضاوت درباره‌ی دیگران جداً بپرهیزیم؛ زیرا وقتی به کسی علاقه‌ی وافری داشته باشیم ضعف‌های او را نمی‌بینیم و اگر از ابتدا نگرش منفی درباره ی فردی داشته باشیم، خوبی‌هایش را در نظر نمی‌گیریم! بسیار روشن است که با دوستی‌ها و روابط خیابانی و تلفنی دختر و پسر که زیبایی‌ها و جذّابیت‌های ظاهری در آنها نقش زیادی دارد و در دنیای احساسات و عواطف غوطه می‌خورند، شناخت کامل از خصوصیات اخلاقی و سلیقه‌های فردی حاصل نمی‌شود. البته، بعد از مطالعه، تحقیق و دقت‌های لازم، اگر شرایط مثبت بود و دختر و پسر واقعاً قصد ازدواج با یکدیگر را داشتند، می‌توانند برای اطمینان بیش‌تر و ایجاد هماهنگی و آمادگی برای آغاز زندگی، با نامزدی رسمی و شرعی (به صورت عقد موقت) به خواست خویش برسند. ۳ - پرهیزها و توصیه‌های لازم۱ـ باید به این نکته توجه کنیم که روابط آزاد دختر و پسر، نه تنها طرفین را به شناخت مورد نیاز نمی‌رساند، بلکه چه‌بسا سبب بدنامی و محرومیت از ازدواج مناسب و در خور شان آنان می‌شود. ۲ـ هم‌چنین، غوطه‌ور شدن در این نوع روابط، جوانانی را که باید در بهترین مقطع از سن خود، به دنبال آموختن علم و کسب تجربه برای آینده ی خویش باشند، در اضطراب و هیجانات بی‌اساس نگه می‌دارد و با ایجاد فشارهای روحی و تشویش‌های درونی، آرامش را از آنان سلب می‌کند؛ هیچ‌گاه این جوانان طعم شیرین آرامش، شادی و رضایت را در زندگی خانوادگی نخواهند چشید و همیشه چشم طمع به دیگران خواهند داشت؛ و این دردی است خانمان‌سوز که درمانی ندارد! اگر نگاهی به کشورهای غربی و غرب‌زده که در این زمینه آزادی کامل دارند، بیندازیم، چیزی جز مفاسد گوناگون و معضلات مختلف اجتماعی نمی‌یابیم! ۳ـ علاوه‌بر این‌ها، دوستی‌ها و ازدواج‌هایی که بر این پایه چیده شده‌اند، بسیار متزلزلند؛ هفته نامه‌ها و مجلات خانوادگی مملو از غم‌نامه‌هایی است که دختر‌ها و پسرها درباره‌ی دوستی‌ها و ازدواج‌های ناکام خود می‌نویسند! بسیاری از آنان وقتی شور و اشتیاق اولیه‌شان برای زندگی فرود می‌نشیند و با واقعیت‌های زندگی بیش تر و بهتر روبه‌رو می‌شوند، با یکدیگر احساس نوعی بیگانگی و غرابت می‌نمایند و با عدم تفاهم در زندگی مشترک مواجه می‌شوند! کم نیستند زوج‌هایی که به خاطر این نوع ازدواج‌ها از هم جدا می‌شوند. واضح است که خود طلاق هم معضلی بزرگ است، هم برای اجتماع و هم برای آن خانواده‌ی از هم پاشیده! ۴ـ از نظر روان‌شناختی ذهن در استرس‌ها و تنیدگی‌ها تمایل دارد، به گذشته خوش خود برگردد از آنجا که در این دوستی‌ها خوشی‌های موقتی وجود دارد. پس از ازدواج افراد هنگامی که با اختلاف و ناسازگاری روبه‌رو می‌شوند، به‌جای حل مشکل دائماً به یاد گذشته خود با افراد متفاوت می‌افتند و سپس تنفر از هم دیگر پدید می‌آید. ۵ـ تعالیم حیات بخش اسلام، راه درست و متعادل را به انسان نشان داده، و برای پیش‌گیری از روابط نامشروع دختر و پسر اصول و ضوابط اخلاقی و در دوره جوانی، ازدواج را توصیه نموده است. ۶ـ طبق نظر مشاوران امور خانواده، پس از ازدواج حاصل از این دوستی‌ها خوره بدبینی به زندگی می‌افتد. مرد به زن و زن به مرد بدبین می‌شوند با این نگرش که از کجا معلوم او که در خارج از عرف و شرع با من دوست شد با دیگری دوست نشود. ۷ـ در پایان، توصیه می‌شود، جوانان عزیز عفت و پاکدامنی پیشه کنند و دامان خود را به این‌گونه روابط آلوده نسازند. و گام‌های اساسی برای پیشرفت و تعالی خود بردارند. ۴ - پانویس
۵ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «روابط دختر و پسر»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۸/۱۹. |